Jeruzalem
Tuindorp Watergraafsmeer is kort na de oorlog aangelegd. In de 18eeeuw stonden hier de mooiste buitenhuizen, zoals Vrijheit Blijheiten Werk en Rust. En er lag een fantastische maliebaan voor Amsterdam. Lees verder
Het terrein was voor de oorlog bouwrijp gemaakt. Men had al extra voorbereidingen getroffen voor de bouw van de Ritzema Bosstraat en omgeving. Daar bestaat een wat ouderwetse bouwwijze met appartementen en vallen de woningen strikt genomen buiten het tuindorp.
Ten behoeve van het restant van de wijk – het grootste gedeelte – werd door Jakoba Mulder en Mart Stam een heel ander ontwerp gemaakt met laagbouw. De witte huizen werden gebouwd door stadsarchitect Merkelbach. Witte huizen met platte daken; iemand zei: het lijkt hier wel Jeruzalem. Zo kwam het tuindorp aan de naam Jeruzalem. De binnenhoftuintjes werden ontworpen door Mien Ruys uit Dedemsvaart (daar zijn de Tuinen van Mien Ruys); in de Stieltjesstraat is nog een beetje te zien, hoe dat er overal uit zag. Geometrisch.
Als straatnaamgevers zijn alleen mannelijke wetenschappers gekozen. In 1956 kwam er de mooiste wederopbouwkerk van ons land te staan, de Koningskerk. Unieke ramen! Tegenover de hoofdingang ligt rond een boom een vergeten oorlogsmonumentje met als tekst: 1945 VRYHEID BLYHEID 1955.
In 2010 werd Jeruzalem als eerste naoorlogse wijk een Rijksmonument.
Darwinplantsoen
Tenslotte de zuidwestkant. Daar kwamen aan Maxwellstraat en Darwinplantsoen eengezinswoningen in drie types. Er moest hier voor het tuindorp een groot plantsoen komen. Ten behoeve van de aansluiting met de rest van de wijk werd de tochtsloot, die in de vorm van een vierkant vanaf het allereerste begin door de hele polder gelopen had, en hier ongeveer daar liep waar nu de straatweg van het plantsoen is, verder naar het zuidwesten omgelegd. Ooit eindigde de maliebaan daar zowat tegen de tochtsloot aan; de befaamde herberg Het Maliehuis bevond zich er. Genoemde buitenhuizen stonden ter weerszijden daarvan.
Op deze pagina drie besneeuwde foto’s uit de tussenperiode; de huizen staan al. Ook ziet u een gravure van het Maliehuis, van de hand van Daniël Stoopendaal.
Door Hans Warnau, toonaangevend tuinarchitect, naar buiten eenzelvig maar bij vrienden en leerlingen zeer geliefd, werd vervolgens een parkstructuur ontworpen die de indruk van vanzelfsprekendheid moest bieden. Vier onderdelen: een bloementuin voor ieder, een speelvijver met zandbak voor kinderen, een speelweide voor de groteren en voor ouderen een rosarium. Zie bijgaande ontwerptekening. Alleen bloementuin en rosarium zijn er gekomen. In 1963 was alles klaar. Het rosarium is na het ontvreemden van het ruiterstandbeeld in de jaren 80 helaas ernstig verwaarloosd.
De overige delen van het Darwinpark, zoals het nu heet, kennen thans een open groenstructuur, omgeven door haag of sloot, met vrijstaande bomen en natte gebieden. Je kunt er een pittige wandeling maken.
