Wie was Hans Warnau?

Hans Warnau (1922-1995) was de tuin en landschapsarchitect die in 1952 het ontwerp maakte voor het Darwinplantsoen. Dat was ook de tijd waarin de bebouwing tussen de middenweg en het plantsoen werd aangelegd. Mien Ruijs was toen de ontwerper van het groen tussen de bebouwing. De indeling van het Darwinplantsoen is tot nu niet veranderd en vormt dus nog steeds een mooi voorbeeld van het werk van Hans Warnau. Die zou uitgroeien tot een van de meest invloedrijke Nederlandse tuin en landschapsarchitecten van de 20e eeuw.

Hans Warnau als ontwerper

Het plantsoen is ontstaan in een tijd van vernieuwing zowel in de stedenbouw als in de tuin- en landschapsarchitectuur, aangedreven door de wederopbouw van Nederland na de oorlog. Hans Warnau kwam door zijn werk bij grote projecten als de bouw van Lelystad in aanraking met het gedachtegoed van vernieuwende stedenbouwkundigen als Cornelis van Eesteren. Dat inspireerde hem om nieuwe wegen in te slaan met zijn ontwerpen, gebaseerd op doelmatigheid en onderzoek naar de behoeften van gebruikers waaraan de ruimtelijke invulling moest voldoen. Naast woningnood was de toenemende vraag naar ontspanning in de openlucht een nieuw ruimtelijk vraagstuk, daarbij kwam de popularisering van natuurbeleving en veldbiologie. Als sociaal bewogen ontwerper was Hans Warnau toonaangevend in het vinden van oplossingen voor deze vragen.  Hij streefde ernaar om een gezonde leefomgeving te scheppen waarin mensen zich konden ontplooien.

Kenmerkend voor Warnau’s ontwerpstijl zijn eenvoud, heldere ruimtelijke opbouw en verfijning in de details, zijn meest prestigieuze project was de tuin van het Stedelijk museum. Warnau’s streefde ernaar om zo te ontwerpen dat het resultaat vanzelfsprekend leek, hij kon heel lang nadenken over de ‘enige mogelijke’ plek voor bv een boom. De beweging ‘De Stijl’ fascineerde hem, vooral het werk van van Doesburg en Mondriaan. Een ontworpen ruimte moest in zijn optiek als zodanig herkenbaar zijn, hij was wars van ‘nagemaakte natuur’. Natuur beleefde je in zijn ontwerpen door de planten en het weer, ‘laat de planten voor zichzelf spreken’ was zijn devies.

Hans Warnau werkte mee aan de fundamentele verandering van de landschapsarchitectuur mede door zijn activiteiten als docent in Wageningen en als publicist voor vakgenoten en voor een breder publiek in het blad ‘Goed wonen’.

Hans Warnau ontwierp de openbare groenvoorzieningen in Watergraafsmeer op wijkniveau in tuindorp Frankendael, zoals het Darwinplantsoen en het Robert Kochplantsoen. Het eerste was
verdeeld in vier delen: een besloten rozentuin, een ruime speelweide, een vaste plantentuin met een ruimteverdeling door middel van taxushagen, en een bomenplein met verharding, zandbak en plasvijver. Afgezien van de vaste plantentuin was het plantensortiment dat hij toepaste heel terughoudend. Ook de tuin bij het Stedelijk Museum was oorspronkelijk een ontwerp van Hans Warnau. Deze tuin is zodanig gewijzigd, dat er van het oorspronkelijke ontwerp niet veel meer is terug te vinden.